Zichtbeton voor een diamant

De haven van de Belgische stad Antwerpen behoort tot de grootste van Europa. Nieuwe investeringen in de infrastructuur moeten de concurrentiekracht van de Haven van Antwerpen nog versterken. Een zichtbaar teken van deze ontwikkeling is ook het nieuwe hoofdkantoor van het Havenbedrijf, het Havenhuis, dat vanaf 2015 aan ongeveer 500 medewerkers plaats zal bieden. Het ontwerp is van Zaha Hadid Architects. Het 46 m hoge Havenhuis wordt boven de voormalige brandweerkazerne aan het Kattendijkdok gebouwd. De kazerne is een beschermd gebouw, dat nu gesaneerd en deels gereconstrueerd wordt. Het uitvoerende bouwbedrijf is het Belgische Interbuild, dat voor de bekistingsoplossingen Doka gekozen heeft.

De vroegere brandweerkazerne doet als het ware dienst als podium voor de nieuwbouw, die met zijn spectaculaire vorm aan een schip doet denken en die na de voltooiing een adembenemend uitzicht over de haven en stad zal bieden. De gevel van de zwevende constructie is opgebouwd uit glazen driehoeken, die volgens de architect een voortdurend wisselend spel van lichtreflecties zullen creëren en zo naar Antwerpen als het centrum van de diamanthandel zullen verwijzen. De 1.500 ton zware stalen constructie wordt met zes geprefabriceerde module-elementen opgetrokken en aanvullend ondersteund door een ongeveer 22 m hoge, asymmetrische betonnen kolom.

Deze kolom met 12 verschillend gerichte zijvlakken wil Zaha Hadid Architects in zichtbeton van de fraaiste soort laten uitvoeren. Hierbij moet een perfect anker- en voegenbeeld voor een bijzondere uitstraling zorgen. Alle ankers loodrecht op het betonoppervlak aanbrengen, was eveneens een eis van de architecten. Vanwege de vormgeving en het te gebruiken witte, zelfverdichtende beton (SCC) moest de bekisting bestand zijn tegen een enorme betondruk tot 100 kN/m². Voor Doka België en de specialisten van het Competence Center voor zichtbeton in de Oostenrijkse Doka-centrale vormden deze eisen een bijzondere bekistingstechnische uitdaging. “Doka heeft ons met een doordacht bekistingsconcept overtuigd. De complexe geometrie van het bouwwerk vereist veel knowhow en ervaring”, zegt Interbuild-projectleider Tom Van Hauwe.

Stap voor stap naar een perfecte betonstorting

De bekistingsspecialisten van Doka verdeelden de ongeveer 22 m hoge kolom in vijf fasen met een hoogte van 3,7 tot 5,5 m. Voor elke betonneerfase werd in de 3D-planning een eigen bekistingsconcept uitgewerkt, waarbij rekening werd gehouden met alle eisen, inclusief het anker- en voegenbeeld. Vooral het aanbrengen van de ankers en het bouwen van de bakken van vormhout vereiste een grote dosis creativiteit in de bekistingsplanning. Voor het verbinden van de buitenbekisting ontwikkelde het Competence Center voor zichtbeton voor de eerste keer een speciale hoekregel, die de verschillende wandhoeken kon opnemen. Deze oplossing was noodzakelijk vanwege de hoge betondruk en de kolomgeometrie. De constructie was slechts mogelijk dankzij de knowhow en jarenlange ervaring van de Doka-productie, die de hoekregel uiterst nauwkeurig uitvoerde.

Na de bekistingsplanning vond in de Doka-prefabricatieservice de voormontage van de binnen- en buitenbekisting voor de vijf betonneerfasen plaats. De basis is de dragerbekisting Top 50, die gebruiksklaar op het bouwterrein werd afgeleverd. Ter plaatse werd de bekisting voorzien van 18 mm dikke multiplexplaten, die een bijzonder zichtbetonresultaat moesten garanderen. De Top 50-panelen aan de zijvlakken werden telkens met de ondersteuning Staxo 100 onderschoord, de dragerbekisting werd met Eurex 60 en de spindelschoor T7 gestut.

Bekistingsoplossingen voor gebouwkern en ondergrondse garage

Doka-bekistingssystemen werden bij het nieuwe Havenhuis ook ingezet voor het optrekken van de gebouwkern en voor de ondergrondse garage met twee parkeerdekken. De 30 m hoge gebouwkern in zichtbeton werd gebouwd met de klimbekisting MF240 in combinatie met de kaderbekisting Framax Xlife. De nieuwe paneel-vloerbekisting Dokadek 30 was de eerste keuze voor de betonstortwerkzaamheden in de ondergrondse garage.

De door Doka ontwikkelde bekistingsoplossing zorgde voor een stipte en snelle uitvoering van de complexe geometrie ter plaatse en voor een uitstekend zichtbetonresultaat. “Door de goede samenwerking met Doka konden wij een project in de hoogte zichtbetonkwaliteit realiseren”, zegt Lucien Pieters van Interbuild.