Hourglass Amsterdam

Hourglass – constructieve uitdaging bij prefab hoogbouw.

Aan de Parnassusweg in de Amsterdamse Zuidas, pal tegenover de Vrije Universiteit, realiseert Hurks Bouw de nieuwbouw Hourglass. De 80 meter tellende hoogbouw, die zijn naam dankt aan de gevel die eerst taps toeloopt om halverwege weer te verbreden, brengt de nodige bouwkundige en constructieve uitdagingen met zich mee. De stabiliteit dankt de zandlopervormige constructie onder andere aan de twee betonnen kernen die met Doka-bekistingen worden gebouwd.

Hourglass is een groots en meeslepend gebouw van de hand van Dam & Partners Architecten. De constructieve opzet van het gebouw is bepaald door Zonneveld Ingenieurs te Rotterdam, dat namens de opdrachtgever Maarsen Groep en Zadelhoff Beheer optreedt als hoofdconstructeur. Het architectenbureau heeft zich bij het ontwerp laten inspireren door de vroege werken van de Roemeense beeldhouwer Brancusi. En wie zijn serie ‘Eindeloze kolom’ kent, zal de overeenkomst met Hourglass ongetwijfeld herkennen. Hourglass gaat ruimte bieden aan een hotel en kantoren. De grote glazen entree aan de Parnassusweg wordt indrukwekkend en de entreehal zelf zal een zee van licht en rust vormen. De hoogte en vorm accentueren daarbij de unieke vormen van de ‘zandloper’ en maken daarmee de elegante, sculpturale beleving van het gebouw compleet. Door toepassing van groene wanden met planten en het gebruik van hout in de afwerking, ontstaat een aangenaam gevoel van licht en frisse schoonheid.

Hoogbouw met nadruk op prefab
Waar de zandlopervorm zo kenmerkend is voor het ontwerp, onderscheidt Hourglass zich verder door de prefab-uitvoering van deze hoogbouw. De gevels worden kant-en-klaar op de bouwlocatie geleverd. De gevel wordt als sandwichelementen geleverd met betonnen buitenblad en zandstenen afwerklaag. Daartussen en binnen bevinden zich de isolatie en beglaasde aluminium kozijnen. Voor de vloeren wordt gebruik gemaakt van half-prefab vloerplaten die in het werk worden afgewapend en gestort.

Vroege samenwerking
Over de bouw van Hourglass en de samenwerking met Doka vertelt Ruud Hendriks van Hurks Bouw. “Wij zijn in 2016 van start gegaan met slechts een voorlopig ontwerp. Dat is vervolgens uitgewerkt naar een definitief ontwerp waarbij we in de diverse fasen hebben meegelopen. Uiteindelijk hebben de ontwerpers het gebouw in een 3D-model gezet. Al in een vroeg stadium werd Doka erbij gehaald. Het gebouw telt een groot aantal prefab onderdelen. Voor de kernen zochten we een partij die deze betrouwbaar en snel kon realiseren. Dat gold ook voor een aantal in het werk te storten betonnen constructies, zoals de parkeerkelder en de eerste die bouwlagen vanaf het maaiveld. De kernen zijn constructief vitale elementen en voor ons was het belangrijk. Bij het vaststellen van de bouwmethode is de keuze gemaakt om de kernen voor te trekken zodat de bewerkingstijd uit de cyclustijd is gehaald. Doka kwam met een klimbekistingoplossing die aan alle voorwaarden voldeed.”

Gedegen constructie
Hourglass rust op een fundering met 683 achthoekige heipalen. “Hierop is als eerste de uit twee lagen bestaande ondergrondse parkeergarage gebouwd. De wanden hiervan zijn in het werk gestort met Doka paneelbekisting. Ook de eerste drie bovengrondse lagen zijn in het werk gestort. Het onderste deel van de kernen, die doorlopen tot op de fundering, is eveneens met de paneelbekisting gerealiseerd. Vervolgens zijn we voor de kernen vanaf verdieping -1 met het Doka klimbekistingsysteem verder gegaan. Naast de kernen zijn de eerste drie lagen vanaf het maaiveld in situ gestort. De constructie bestaat daarbij uit grote kolommen en ringbalken van beton. Vanaf de betonbalken zijn vervolgens de eerste gevelelementen in het werk gestort met behulp van een Doka-hangsteiger. Vanaf de derde verdieping zijn we vervolgens verder gegaan met de prefab gevelelementen.”

Constructieve kernen
In totaal kent Hourglass drie kernen, waarvan de twee grote worden voortgetrokken met de klimbekistingen Xclimb 60. “Voor de bouw hanteren we een cyclus van acht dagen per verdieping. De vloeren dragen hun belasting af op de kernen en gevel. Dat betekent dat de kernen altijd vóór moeten lopen op de rest van het ruwbouwproces. Vooraf heeft Hurks Bouw bij de bepaling van de bouwmethode drie varianten bekeken. De klimbekisting van Doka kwam daarbij als beste oplossing naar voren.”

De kernen van hoogbouwcomplexen, zoals Hourglass, zijn bij uitstek geschikt voor klimbekistingsystemen. Zo’n systeem bestaat meestal uit een wandbekisting en werkplatform die zelfstandig of met de kraan omhoog klimt naar het volgende bekistingsniveau. Voor Hourglass wordt gebruik gemaakt van een deels kraanonafhankelijk klimsysteem waarmee aan de buitenzijde hydraulisch wordt geklommen. Door vroeg in het proces met de aannemer aan tafel te zitten, konden ontwerp en uitvoering van de klimbekisting worden geoptimaliseerd. Dat voordeel van voorwaartse integratie werpt ook bij Hourglass haar vruchten af.

Ruud Hendriks: “Opmerkelijk bij kern 1 is het naloopsysteem waarmee we een tussenwand aanbrengen in de kern. Hiervoor maken we gebruiken van een Doka-bekisting op een vlonder die zich twee verdiepingen lager bevindt en die dus na de kern wordt gestort. Een slimme en economische oplossing.”